Dokter Stephan Ceulemans is diensthoofd Geriatrie in de Chirec-ziekenhuisgroep. Het waren zware tijden maar de arts onthoudt een positief element: de nauwe samenwerking tussen de ziekenhuizen en de huisartsen. “Die samenwerking was cruciaal voor het goed beheer van de crisis”.
“Binnen de Chirec-groep nemen wij een bijzondere plaats in omwille van het profiel van onze patiënten, van wie er veel bejaard zijn”, zegt dokter Stephan Ceulemans. “We hadden tot zestig patiënten met het virus, ongeveer 30 in Delta en ongeveer 15 in Eigenbrakel. Paradoxaal genoeg leidde deze specifieke verantwoordelijkheid al snel tot de beslissing, samen met de spoedartsen en de intensivisten, om geriatrische patiënten niet naar de intensive care te brengen, maar om covid-afdelingen binnen de geriatrie te creëren, met alle noodzakelijke gezondheidsmaatregelen natuurlijk.”
Liefst thuis verzorgd
Het Sint-Anna Sint-Remi ziekenhuis werd erkend als infectiecluster omwille van het groot aantal woonzorgcentra in de nabijheid van het ziekenhuis. “60% van onze patiënten kwam van thuis en 40% uit woonzorgcentra. De centra hebben buitengewoon goed werk verricht door niet overdreven veel patiënten naar het ziekenhuis over te brengen, terwijl ze hun potentieel geïnfecteerde en besmettende bewoners gemakkelijk hadden kunnen ‘doorverwijzen’. Zowel in woonzorgcentra als in ziekenhuizen waren bezoeken van partners en kinderen verboden. Maar zolang het kon gaven we er de voorkeur aan dat patiënten in een voor hen vertrouwde omgeving verzorgd konden worden”, zegt dr. Stephan Ceulemans.
“Maar je moet de realiteit onder ogen zien: de mortaliteit liep op tot 40 %. In een bepaald weekend hadden vijf doden, dat is heel moeilijk. En het wees ons ook op onze grenzen.”
Onverwerkte rouw
“De snelheid waarmee de ziekte zich bij sommige patiënten ontwikkelde kon verbijsterend zijn, zowel voor ons als voor familie. Zo had ik een patiënt wiens man opgenomen werd met wat kortademigheid terwijl ik zijn vrouw een paar dagen later moest bellen omdat hij overleden was. Je probeert uit te leggen wat er gebeurde, maar sommige dingen kan je niet uitleggen, zoals een virus dat tot voor kort totaal onbekend was.”
Zelfs voor een geriater met veel ervaring is het bijzonder moeilijk. “In normale tijden praten we met de mensen en nemen we alle tijd. Familieleden willen details, details over de laatste momenten van de overledene. Maar hoe kan je dat telefonisch doen? Gelukkig zorgde het ziekenhuismanagement snel voor alternatieve oplossingen”, aldus de geriater, zoals tablets, whatsapp en skype, en ook psychische ondersteuning. “We hebben alles gedaan wat we konden doen in deze uitzonderlijke context.”
Zware tol
“En we hebben niet een patiënt moeten overbrengen naar Intensieve Zorg. Dat klinkt raar, maar de zorg die ze daar kregen, zou hun leven hebben verlengd ten koste van meer lijden en zonder de hoop op herstel. Het zou therapeutische hardnekkigheid geweest zijn. De artsen legden dit duidelijk en eerlijk uit aan de families. De huisartsen waren essentiële partners en dat mogen we niet vergeten wanneer dit allemaal voorbij is.”
Dr. Ceulemans zal de lange weken met gebrek aan maskers vanwege het tekort niet vergeten, terwijl hij veel mensen op straat zag die ze wel droegen. “Als je een jonge zorgverstrekker bent met een baby, moet je de moed hebben om een kamer binnen te gaan om een covid-patiënt te behandelen. We zagen de angst in hun ogen. Dat is de reden waarom de directe en waarheidsgetrouwe communicatie van het Chirec-management ons geholpen heeft. Maar we willen wel graag weten hoeveel zorgverleners in België het niet overleefd hebben, want over dat cijfer wordt er niet gepraat.”
